Switching Tinnitus On or Off: The Role of the Anterior Cingulate Cortex

Achtergrond

Tinnitus is het waarnemen van een geluid zonder externe bron — een “fantoomgeluid” — dat wereldwijd meer dan 10% van de bevolking treft. Hoewel gehoorverlies een belangrijke risicofactor is, ontwikkelt niet iedereen met gehoorverlies tinnitus. Dit wijst op een bijkomende, centrale factor in de hersenen die bepaalt wanneer tinnitus “aan” of “uit” staat.
Eerdere studies suggereren dat de anterior cingulate cortex (ACC) – een hersengebied betrokken bij emotie, aandacht en controle van sensorische informatie – hierin een sleutelrol speelt. Dit onderzoek, uitgevoerd bij BRAI3N in samenwerking met Trinity College Dublin en Seoul National University, onderzocht hoe activiteit in specifieke delen van de ACC het ontstaan of verdwijnen van tinnitus beïnvloedt.

‍

Doel van het onderzoek

Het doel van deze studie was om te begrijpen:

hoe hersenactiviteit verandert wanneer tinnitus aanwezig of afwezig is bij dezelfde persoon;

welke hersengebieden functioneren als een “aan/uit-schakelaar” voor tinnitus;

hoe emotionele stress of “distress” deze mechanismen beïnvloedt.

‍

Onderzoeksopzet

Deelnemers: 9 patiënten met intermitterende tinnitus (periodes mét en zonder tinnitus) en 9 gezonde controlepersonen met vergelijkbaar gehoorverlies maar zonder tinnitus.

Meetmethode: kwantitatieve EEG (19-kanalig), opgenomen tijdens een “tinnitus-on” en “tinnitus-off” toestand.

‍

Belangrijke hersengebieden:

Pregenual anterior cingulate cortex (pgACC)

Dorsal anterior cingulate cortex (dACC)

Auditieve cortex (Heschl’s gyrus)

‍

Resultaten

Tijdens de tinnitus-on toestand:
Verhoogde theta-activiteit in de pregenual ACC

Verminderde functionele connectiviteit (theta) tussen pregenual ACC en auditieve cortex

Verhoogde gamma-activiteit in de auditieve cortex, in verband met waargenomen luidheid

Verhoogde alpha-activiteit in de dorsal ACC, in verband met emotionele distress

Tijdens de tinnitus-off toestand:

Toename van alpha-activiteit in de pregenual ACC

Versterkte alpha-connectiviteit tussen pregenual ACC en auditieve cortex

Deze toestand gaat gepaard met tijdelijke onderdrukking van het fantoomgeluid

“Aan/uit”-mechanisme:

Het “aanzetten” van tinnitus lijkt te ontstaan door een verschuiving van alpha naar theta in de pgACC, waardoor de remmende controle op de auditieve cortex verzwakt.

Het “uitzetten” van tinnitus gebeurt wanneer alpha-activiteit toeneemt in de pgACC, waardoor de auditieve cortex wordt geremd.

Stress of emotionele belasting (gereguleerd door de dACC) kan deze balans verstoren en tinnitus activeren.

‍

Conclusie

De resultaten tonen aan dat de anterior cingulate cortex fungeert als een centrale schakelaar die bepaalt of tinnitus wordt waargenomen of niet.

Het onderzoek suggereert dat:

• toegenomen theta in de pgACC tinnitus activeert (“aan”),
• toegenomen alpha in de pgACC tinnitus onderdrukt (“uit”),
• alpha in de dACC samenhangt met stress en distress.

Dit inzicht opent nieuwe perspectieven voor behandeling via gerichte neuromodulatie of farmacologische stimulatie die alpha-activiteit in de pgACC bevordert en alpha in de dACC vermindert.

Het onderzoek bevestigt tevens dat tinnitus en chronische pijn vergelijkbare hersenmechanismen delen, wat mogelijkheden biedt voor bredere therapeutische toepassingen.