De stille crisis in de zorg: wie zorgt er voor de zorgverlener?

De stille crisis in de zorg: wie zorgt er voor de zorgverlener?

Op de Dag van de Mentale Gezondheid richt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de schijnwerpers op een confronterende realiteit: achter de glimlach van vele zorgverleners schuilt uitputting, angst en verdriet.
Uit een grootschalig onderzoek onder meer dan 90.000 artsen en verpleegkundigen in Europa blijkt dat de mentale gezondheid van het zorgpersoneel ernstig onder druk staat.‍

‍

Zorg dragen tot het breekpunt

Een derde van de zorgverleners in Europa vertoont tekenen van een depressie. Nog verontrustender is dat één op de tien aangeeft de afgelopen weken passieve suïcidale gedachten te hebben gehad – gedachten als “misschien zou het beter zijn als ik er niet meer was.”
Het zijn geen loze gedachten, maar stille signalen van overbelasting en een gebrek aan ondersteuning.

Achter deze cijfers schuilt een duidelijke oorzaak: jarenlang onder gefinancierde gezondheidszorgsystemen die draaien op mensen die voortdurend meer moeten geven dan ze terugkrijgen. Overvolle roosters, administratieve druk, onvoorspelbare uren en emotionele belasting vormen samen een giftige cocktail.‍

‍

Geweld en onzekerheid op de werkvloer

Een groot deel van de zorgverleners geeft aan te maken te hebben met pesterijen, dreigementen of zelfs fysiek geweld. Ongeveer tien procent werd geconfronteerd met seksuele intimidatie. Voeg daarbij dat velen met tijdelijke contracten werken en dat een kwart van de artsen meer dan vijftig uur per week presteert — en het wordt duidelijk hoe kwetsbaar de balanstussen werk en welzijn is.

Deze omstandigheden vergroten de kans op depressie, angststoornissen en slaapstoornissen aanzienlijk. Vooral nachtwerk en langdurige stress blijken sterke voorspellers van mentale ontregeling.‍

‍

Een systeem onder druk, maar niet zonder hoop

Toch is er ook veerkracht.
Ondanks alles zegt het merendeel van de artsen en verpleegkundigen dat ze zingeving vinden in hun werk. Ze blijven geloven in de betekenis van wat ze doen, in de verbinding met patiënten en in het verschil dat ze kunnen maken.
Dat toont dat passie en betrokkenheid diep verankerd zitten in de zorg.‍

‍

Een oproep tot actie

Volgens dr. Hans Kluge, regionaal directeur van de WHO voor Europa, is het tijd om die betrokkenheid te beantwoorden met bescherming en waardering.
Dat betekent:

- Een nultolerantiebeleid tegen pesten, intimidatie en geweld op de werkvloer.

- Een herziening van werkstructuren, zodat nachtdiensten, overuren en onrealistische werkdruk niet langer de norm zijn.

- Slimmere organisatie en technologische ondersteuning, waaronder het gebruik van artificiële intelligentie om repetitieve taken te verlichten.

- Toegankelijke mentale gezondheidszorg voor elke zorgverlener.

‍

Zorg voor de zorgverlener is zorg voor ons allemaal

De WHO waarschuwt dat Europa tegen 2030 bijna een miljoen zorgprofessionals tekort zal hebben. We kunnen het ons niet permitteren om nog meer mensen te verliezen aan burn-out, wanhoop of overbelasting.
Hun welzijn is niet enkel een morele plicht – het is de basis van kwalitatieve, veilige zorg.